Từ thời nguyên thủy, con người đã sống dựa vào tự nhiên. Trong cuộc sống hiện đại, tuy điều kiện vật chất nhân tạo đã trở nên đầy đủ và hoàn thiện hơn nhiều, nhưng mặt trái của nó lại đẩy con người ra xa khỏi môi trường tự nhiên, môi trường mà chính họ đã dựa vào, tồn tại trong bản ngã của họ. Điều này khiến cho môi trường nhân tạo của con người trở nên mất cân bằng.
Vườn cây, tiểu cảnh… trong và ngoài nhà là cách mà nhiều người hay sử dụng để mang môi trường tự nhiên lại gần hơn, hòa hợp hơn với môi trường nhân tạo. Cách thức này cũng có một lợi ích nữa mà ít người nhận thấy, đó là tiết kiệm năng lượng. Rõ ràng rằng với việc có vườn cây, đi kèm theo đó là thông thoáng, có chiếu sáng tự nhiên, việc sử dụng năng lượng điện sẽ giảm đi đáng kể, kèm theo đó là việc tiết kiệm chi phí tiêu dùng.
Chính vì những lợi ích đó, mà ngày nay, nhiều chủ nhà bắt đầu thực sự quan tâm hơn đến việc sử dụng không gian xanh ở trong và ngoài ngôi nhà của mình.
Không gian xanh trong căn hộ chung cư:
Căn hộ chung cư là nơi khó có thể hình thành được không gian xanh theo đúng nghĩa của nó bởi nhiều lý do. Do không trực tiếp tiếp xúc với mặt đất, do diện tích nhỏ hẹp, do yếu tố kỹ thuật chi phối như thấm, dột… mà trước đây nhiều chủ hộ chung cư, dù rất thích nhưng không thể có được khu vườn trong căn hộ của mình. Ngoài ra, vì yếu tố kinh tế mà nhiều nhà thiết kế cũng bỏ qua các không gian có thể sử dụng để làm vườn cảnh trong căn hộ chung cư như các Lô gia rộng hay khoảng công cộng giữa các căn hộ…
Thực chất, vườn trong căn hộ chung cư mang ý nghĩa nhân văn nhiều hơn là giá trị vật chất của nó. Có khoảng xanh trong nhà, con người có cảm giác không bị tách rời khỏi môi trường thân thuộc của mình, không có cảm giác bị bó buộc trong cái hộp bê tông cách mặt đất hàng chục mét chiều cao. Nhưng trong điều kiện thực tế như đã nói ở trên, hình thành một khoảng xanh trong căn hộ chung cư bằng cách nào cho hiệu quả?
Giải pháp phổ biến nhất để có được khoảng xanh trong căn hộ chung cư là sử dụng vườn khô kiểu Nhật Bản, kết hợp với cây xanh trồng cục bộ trong chậu. Vị trí của vườn thường sử dụng các lô gia của căn hộ. Ở vị trí này, việc xử lý chống thấm dễ dàng hơn, đồng thời cây xanh cũng được tiếp xúc với môi trường tự nhiên nên xanh tốt hơn.
Có 2 vấn đề cần chú ý ở loại vườn này. Đó là chống thấm và hình thức của vườn. Cách chống thấm thông thường và hiệu quả nhất là bóc toàn bộ gạch lát sàn, quét dung dịch chống thấm từ 2-3 lượt bảo đảm các lỗ rỗng trong bê tông được bịt kín. Sau đó láng xi măng bình thường.
Ngoài ra còn có thể sử dụng tấm chống thấm, rải trực tiếp lên trên mặt dung dịch chống thấm rồi dùng bút lửa hay máy khò dán chết xuống nền bê tông. Cách này phức tạp và tốn kém hơn nhưng bảo đảm chất lượng chống thấm cao nhất hiện nay.
Chúng ta cũng biết vườn cây sẽ đẹp và có hiệu quả cao nếu được chăm sóc thường xuyên. Tuy nhiên công việc này khá tốn thời gian của chủ nhà, đồng thời trong quá trình đó, nếu không cẩn thận về lâu dài sẽ gây thấm dột ảnh hưởng tới căn hộ bên dưới. Mặc dù có tiến hành chống thấm song về bản chất, sẽ chỉ kéo dài thời gian càng lâu càng tốt chứ không thể khắc phục được hoàn toàn. Do đó khoảng xanh ở căn hộ chung cư ngoài việc được chống thấm kỹ càng, còn nên quan tâm đến hình thức của nó. Thông thường trong căn hộ thường sử dụng hình thức vườn khô, tức là kết hợp sỏi màu, đá cuội, đá cảnh và cây xanh, trong đó cây xanh được trồng trong chậu để dễ thay đổi, đồng thời giảm khối lượng đất trồng. Chúng ta cũng biết đất màu trồng cây ngậm nước rất lâu, việc giảm khối lượng đất trồng cũng là một cách hạn chế ngâm nước ở sàn bê tông, kéo theo việc hạn chế khả năng bị ngấm dột.
Nhiều căn hộ chung cư thích có vườn theo dạng trồng cỏ diện rộng, sử dụng cỏ lá dài hoặc cỏ Nhật. Tuy nhiên thực tế hiệu quả không cao bởi cỏ cần có nhiều ánh sáng và nắng. Các lô gia chung cư, tuy tiếp xúc trực tiếp với bên ngoài nhưng ít có nắng, do đó mà sử dụng một thời gian cỏ sẽ bị chết, thêm nữa trồng cỏ sẽ khiến nước tưới bị giữ lại lâu hơn, dẫn đến khả năng bị thấm dột cao hơn. Gần đây xu hướng sử dụng cỏ nhân tạo cũng là một giải pháp đáng lưu tâm. Nhưng rõ ràng đây là một cách giải quyết vấn đề mang tính tâm lý hơn là mang lại giá trị thực tế.
Hiệu quả nhất cho vườn ở chung cư là sử dụng tỷ lệ cây xanh/ Đá-sỏi màu trang trí vào khoảng 50/50. Lưu ý là cây được trồng trong chậu sẽ tiện lợi cho chủ nhà trong việc thay đổi sau này. Hiện tại các đại lý cây xanh đều cung cấp dịch vụ này cho khách hàng với khoảng thời gian 3 tháng hoặc 6 tháng/lần.
Gần đây các giải pháp vườn thẳng đứng được rất nhiều chủ nhà quan tâm, một phần vì nó kinh tế, dễ thực hiện, an toàn, phần khác vì nó linh hoạt và dễ thay đổi.
Nhà thiết kế có thể sử dụng các mảng tường trống lớn ngoài lô gia, ban công hay thậm chí ngay trong nhà để tạo ra các giàn đỡ, có thể bằng gỗ hoặc sắt, sau đó lấp đầy bằng các loại chậu cây giống như một khu vườn được dựng thẳng đứng bên trong nhà. Đây có thể coi như một cứu cánh cho các căn hộ chung cư, vốn càng ngày càng bị thu hẹp, được hiệu quả tối ưu hóa theo chiều cao.
